ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ ΠΛΕΙΑΘΟΣ (1891-1971)
Η εβραϊκή κοινότητα της Χαλκίδας
Η εβραϊκή κοινότητα της Χαλκίδας αριθμούσε το 1928 64 άτομα, έναντι 150 ατόμων το 1920. Οι κοινοτικές πηγές ανεβάζουν τον αριθμό, πριν αρχίσει ο διωγμός, σε 239 άτομα. Στη διάρκεια του διωγμού οι περισσότεροι κατέφυγαν στα χωριά της Εύβοιας και αρκετοί στη Μέση Ανατολή με τη βοήθεια της Αντίστασης. Στις προσκλήσεις των αρχών Κατοχής για καταγραφή, παρουσιαζόταν ολοένα και μικρός αριθμός, μέχρι που στις 24.5.1944 προσήλθε μόνον ο αρχιραβίνος Δαυίδ Μάτσας. Έτσι, δεν έγινε συστηματικός εκτοπισμός. Μόνον 24 εβραίοι συνελήφθησαν σε μπλόκα ή μετά από καταδόσεις και στάλθηκαν σε στρατόπεδο εξόντωσης ή σε καταναγκαστική εργασία.
Ο ιεράρχης
Μητροπολίτης Χαλκίδας ήταν από το 1923 ο Γρηγόριος Πλειαθός. Στην περίοδο της κατοχής αγωνίστηκε για τον επισιτισμό του πληθυσμού και ηγήθηκε γενικής απεργίας για να αποτραπεί η εκτέλεση ομήρων (Αύγουστος 1943). Τον Μάιο του 1944 οι κατοχικές αρχές και οι Έλληνες συνεργάτες τους τον έδιωξαν από τη Χαλκίδα.
Μέριμνα και παραμυθία
Ο Γρηγόριος ήταν ο εμπνευστής ψηφίσματος του δημοτικού συμβουλίου Χαλκίδας, που εξέφρασε την ευχή να μη διωχτούν οι εβραίοι της πόλης. Παρότρυνε τον πρόεδρο της Κοινότητας Σολομών Μαΐση να εγκαταλείψουν την Χαλκίδα όσοι εβραίοι δεν είχαν ήδη φύγει και τον αξιωματικό της Χωροφυλακής Οικονομίδη να τους χορηγήσει ψεύτικες ταυτότητες. Έκρυψε τους Κυλίνδρους του Νόμου Χαλκίδας στο ιερό της Μητρόπολης, μαζί με τα βιβλία και τα ιερά σκεύη της συναγωγής.
Τον Ιανουάριο του 1945 η Ισραηλιτική Κοινότητα τον ανακήρυξε «μέγα εὐεργέτην διὰ τὰς πρὸς τὸ Ἑβραϊκὸν στοιχεῖον τῆς πόλεως Χαλκίδος σθεναρὰς προσπαθείας του πρὸς διάσωσίν του ἐκ τοῦ ἀπηνοῦς διωγμοῦ τοῦ βαρβάρου κατακτητοῦ». Το όνομά του χαράχτηκε στην εντοιχισμένη στη συναγωγή μαρμάρινη πλάκα που αναγράφει τους ευεργέτες της Κοινότητας.
Δείτε την Ψηφιακή Παρουσίαση
