Στο επίπεδο αυτό καλύπτεται η ιστορική περίοδος από τον 3ο αι. π.Χ./ π.κ.ε. έως τον 20ό αι.
Εδώ εκτίθενται τα υλικά κατάλοιπα της μακραίωνης ιστορίας των Εβραίων του ελλαδικού χώρου μέσα από επιγραφές, σπάνια βιβλία, χειρόγραφα και έγγραφα της οθωμανικής περιόδου, τα οποία καταγράφουν τη ζωή των εβραϊκών κοινοτήτων.
Οι ιουδαϊκές κοινότητες των ελληνιστικών και πρώιμων ρωμαϊκών χρόνων αποτέλεσαν τη βάση των κοινοτήτων, που ήκμασαν κατά τη βυζαντινή περίοδο. Οι Εβραίοι του Βυζαντίου, οι ονομαζόμενοι Ρωμανιώτες, ομιλούσαν την ελληνική γλώσσα, καλλιεργώντας ταυτόχρονα το δικό τους ιδίωμα, τη γραικο-ιουδαϊκή, ενώ αποτελούσαν την πλειονότητα του εβραϊκού πληθυσμού στον ελλαδικό χώρο, έως και τον 15ο αιώνα. Στα τέλη του 15ου αιώνα, δεκάδες χιλιάδες Σεφαραδιτών Εβραίων αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Ιβηρική χερσόνησο, διωγμένοι για θρησκευτικούς και οικονομικούς λόγους, από τους καθολικούς βασιλείς Φερδινάνδο και Ισαβέλλα.
Το Σύνταγμα του 1844 αναγνώρισε τους Εβραίους ως ισότιμους πολίτες του νεοσύστατου Ελληνικού Βασιλείου. Το 1890, η ελληνική κυβέρνηση αναγνώρισε επίσημα την Ισραηλιτική Αδελφότητα Αθηνών, την πρώτη αλλόθρησκη σωματειακή συσσωμάτωση της χώρας.
Στο ίδιο επίπεδο παρουσιάζονται αντικείμενα που μαρτυρούν την συμμετοχή Ελλήνων Εβραίων πολιτών στους Βαλκανικούς πολέμους, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μικρασιατική Εκστρατεία καθώς και στον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, κάποιοι εκ των οποίων διακρίθηκαν στις μάχες και παρασημοφορήθηκαν επ’ ανδραγαθία.
Επιπλέον, στο επίπεδο αυτό εκτίθενται αντικείμενα σχετικά με το Σιωνιστικό Κίνημα, ένα νεωτερικό ιδεολογικό και πολιτικό κίνημα, που εμφανίστηκε κατά το 19ο αιώνα και αποσκοπούσε στην εγκαθίδρυση εβραϊκού κράτους στην Παλαιστίνη. Το ύστατο αποτέλεσμα του Σιωνιστικού Κινήματος ήταν η ίδρυση του Κράτους του Ισραήλ, τον Μάιο του 1948, καθώς και η φιλολογική και προφορική αναβίωση της εβραϊκής γλώσσας ήδη από τον 19ο αιώνα. Η εβραϊκή μετανάστευση στην Παλαιστίνη, τότε υπό οθωμανική κυριαρχία, είχε ήδη ξεκινήσει από τη δεκαετία του 1880, κυρίως από τη Ρωσία.
Δείτε επιλεγμένα αντικείμενα από την προθήκη
Αντίγραφο τμήματος κιονοκράνου σκαλισμένου με τρεις μενορότ (επτάφωτες λυχνίες), λουλάβ (κλάδος φοινικιάς) και ετρόγκ (καρπός κίτρου) από τη Συναγωγή της Κορίνθου, 4ος-6ος αι. Κ.Ε. Το αντίγραφο με τη βοήθεια και την άδεια του καθ. Τσαρλς Γουίλιαμς της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κορίνθου.
Αντίγραφο μαρμάρινης πλάκας με την επιγραφή «[Συν]αγωγή Εβρ[αίων]», από την Κόρινθο, 4ος-6ος αι. Κ.Ε. Το αντίγραφο έγινε με τη βοήθεια και την άδεια του καθ. Τσαρλς Γουίλιαμς της Αμερικανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Αθήνα. Το πρωτότυπο βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κορίνθου.
Εικονογραφημένο χειρόγραφο σε περγαμηνή, μοναδικής τέχνης και ιστορικής αξίας, από τη Βενετία. Πρόκειται για μία προκήρυξη του Δόγη της Βενετίας Φραντσέσκο Ερίτσο, μετά από αίτηση των συνδίκων της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Κέρκυρας, για την προστασία των μελών της από βανδαλισμούς και άλλες αντισημιτικές πράξεις. Αριθμεί 44 σελίδες, τα κείμενα των οποίων χρονολογούνται από το 1642 έως και το 1724, ενώ τρεις από αυτές εικονογραφούνται. Στις σελίδες βλέπετε τη μορφή του Μωυσή να κρατά τις Πλάκες του Νόμου.
Αντίτυπο του “Regimento dο Santo Officio, da Inquisicao, dos Reynos de Portugal” (Κανονισμού του Ιερού Αξιώματος της Ιεράς Εξέτασης στο Βασίλειο της Πορτογαλίας), το οποίο εκδόθηκε στη Λισαβόνα, το 1640. Ο Γενικός Ιεροεξεταστής, Αρχιεπίσκοπος Φραγκίσκος ντε Κάστρο ήταν ο εμπνευστής του. Ο Κανονισμός αυτός, υπήρξε ο αυστηρότερος κανόνας της Ιεράς Εξέτασης σε ισχύ από το 1640 ως το 1774, στην Πορτογαλία. Είχε στόχο τους Νέους Χριστιανούς, τους Κονβέρσος, γνωστούς και ως Μαρράνος (Κρυπτο-Ιουδαίοι), οι οποίοι είχαν ασπαστεί ακούσια τον Χριστιανισμό προκειμένου να αποφύγουν το διωγμό τους από την Ιβηρική Χερσόνησο, και συνέχιζαν κρυφά, να τηρούν τα εβραϊκά ήθη και έθιμα.
Γενική άποψη της προθήκης υπό τον τίτλο «Στρατιωτικά Ενθυμήματα»
Tο ημερολόγιο του Δανιήλ Σεβίλια. Ο Δανιήλ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1900 και μεγάλωσε σε γειτονιά κοντά στη Συναγωγή. Μαζί με τον αδερφό του, Ερρίκο, πήγαν το 1919 στο μικρασιατικό μέτωπο. Το 1920, ο Δανιήλ προάγεται στο βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Στο ημερολόγιό του καταγράφει με λεπτομέρεια τις εξελίξεις στο μέτωπο του καλοκαιριού του 1921. Ο Δανιήλ σκοτώθηκε τον Οκτώβριο του 1921 στο πεδίο της μάχης. Ο αδερφός του Ερρίκος επιστρέφει κρατώντας το ημερολόγιο του νεκρού αδερφού του και ξαναχτίζει τη ζωή του στην Αθήνα. Συμμετέχει στον ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940-41. Συλλαμβάνεται τον Μάρτιο του 1944 και εκτοπίζεται στο Άουσβιτς, από όπου επιζεί. Ο Ερρίκος γράφει για τον αδερφό του στα απομνημονεύματά του για την εμπειρία του στρατοπέδου: «Η Μικρά Ασία όμως μου έμεινε πιο πολύ χαραγμένη στην καρδιά μου, γιατί εκεί έθαψα τον αδελφό μου τον ανθυπολοχαγό».
Ιατρικά εργαλεία του Δρος Νισήμ Κοέν που χρησιμοποίησε ως Διοικητής του Β’ Ορεινού Χειρουργείου στο Αλβανικό Μέτωπο.
Ο συνταγματάρχης Μορδοχάι Φριζής, ως Λοχαγός, στη Σχολή Πολέμου.
Επιτοίχιος τάπητας, εμπνευσμένος από την πασίγνωστη φωτογραφία του Θεόδωρου Χερτζλ, να ατενίζει το Ρήνο από το μπαλκόνι του ξενοδοχείου «Οι Τρεις Βασιλιάδες» της Βασιλείας, την εποχή του Πρώτου Σιωνιστικού Συνεδρίου. Είναι ένα από τα παραδείγματα απεικόνισής του σε διακοσμητικά αντικείμενα, που υπάρχουν σε πολλά εβραϊκά νοικοκυριά. Σε αυτό το παράδειγμα, το βάθος της αρχικής φωτογραφίας αντικαταστάθηκε από τον πύργο του Δαβίδ στην Ιερουσαλήμ, μπροστά από έναν ανατέλλοντα ήλιο και μία ομάδα Εβραίων σκαπανέων που επιστρέφουν στη Γη του Ισραήλ. Ο επιτοίχιος τάπητας έχει κατασκευαστεί στο Τμήμα Ύφανσης της Εμπορικής Σχολής της «Αλιάνζ Ισραελίτ Ουνιβερσέλ» στην Ιερουσαλήμ, τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, και ανήκει σε σειρά προσωπογραφιών σιωνιστών ηγετών, μαρτυρώντας ταυτόχρονα την πρόσκαιρη αναβίωση της εβραϊκής ταπητουργίας, την εποχή εκείνη.
Τίτλος μετοχής, εκδοθείς από την «Εταιρεία Επενδύσεων Θεσσαλονίκη – Παλαιστίνη» στο όνομα του Ουριέλ Νεγρίν από τη Θεσσαλονίκη, στις 2 Μαΐου 1928.
Επιστροφή
