Με τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου η Εβραϊκή Κοινότητα των Ιωαννίνων αριθμούσε 181 μέλη: 112 οι επιζώντες από τα στρατόπεδα του θανάτου και 69 οι διασωθέντες που είχαν κρυφτεί σε χριστιανικά σπίτια ή είχαν διαφύγει στα βουνά, ορισμένοι πολεμώντας με τις αντιστασιακές δυνάμεις. Όσοι επέστρεψαν, παρά τις προσπάθειες των ανταρτών και του χριστιανικού κλήρου, βρήκαν τις περιουσίες τους ρημαγμένες, τα σπίτια τους κατειλημμένα, τα καταστήματά τους λεηλατημένα. Εκτός από τα οξύτατα πρακτικά προβλήματα στέγασης, περίθαλψης και επανένταξης, η ψυχολογική καταρράκωση της ξεκληρισμένης κοινότητας ήταν ασύλληπτη: η κοινότητα των Ιωαννίνων ήταν πλέον μια κοινότητα χωρίς ηλικιωμένους, μια κοινότητα που έχασε ένα σημαντικότατο κεφάλαιο μνήμης και παράδοσης, ένα κενό που δύσκολα αναπληρώνεται.
Από την πρώτη στιγμή ανασυστήθηκε το Συμβούλιο της Εβραϊκής Κοινότητας, με πρώτο πρόεδρο τον Ιωσήφ Κοέν. Αμέσως ξεκίνησαν επαφές με διεθνείς, αλλά και ελληνικούς φορείς, όπως η American Joint Distribution Committee και το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, ζητώντας υλική και ηθική υποστήριξη για τα θύματα του Ολοκαυτώματος, κυρίως τα ορφανά, τις χήρες, τις ανύπαντρες κοπέλες, τους κατεστραμμένους επαγγελματίες. Πολλοί από τους επιζώντες μετανάστευσαν κυρίως στις Η.Π.Α. και στο Ισραήλ. Αξιοσημείωτη και ενδεικτική της ενδοκοινοτικής συνοχής είναι η συνδρομή στην προσπάθεια επανασύστασης της κοινότητας των Ιωαννίνων του Janina Relief Fund, ενός συλλόγου Γιαννιωτών Εβραίων που είχαν μεταναστεύσει στη Νέα Υόρκη. Σύντομα επισκευάστηκαν η Συναγωγή και το Νεκροταφείο, λειτούργησε Εβραϊκό Δημοτικό Σχολείο, η ζωή άρχισε να μπαίνει σε έναν ρυθμό.
Στις επόμενες δεκαετίες η εσωτερική μετανάστευση, προς την Αθήνα κυρίως, για επαγγελματικούς και εκπαιδευτικούς λόγους συνεχίστηκε. Σήμερα στα Γιάννενα ζουν 50 Εβραίοι, στην περιοχή της παλιάς εβραϊκής συνοικίας. Υπάρχει ακόμη και σήμερα το «Παλιό Συναγώι», Καχάλ Καντόσς Γιασσάν, που λειτουργεί με μετάκληση ραββίνου κατά τις εορτές.
Οι Εβραίοι των Ιωαννίνων διατηρούν τους δεσμούς τους με το ρωμανιώτικο παρελθόν, κρατώντας ζωντανή τη συνείδηση του ότι είναι κληρονόμοι μιας μακραίωνης και μοναδικής παράδοσης.
Δείτε την Ψηφιακή Παρουσίαση
