Περισσότεροι από 100 Λαρισαίοι, Βολιώτες, Τρικαλινοί και Καρδιτσιώτες δραστηριοποιήθηκαν στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Η Λουίζα Νεγρίν συνελήφθη και φυλακίστηκε από τους Ιταλούς σε συλλαλητήριο στη Λάρισα τον Μάρτιο του 1943. Η Αλλέγρα Φελούς – Καπέτα από τα Τρίκαλα, στέλεχος του ΚΚΕ από τον Μεσοπόλεμο, αναδείχθηκε από το 1942 σε καθοδηγήτρια του ΕΑΜ στη Δυτική Θεσσαλία. Ο Δαβίδ Λεβής από το Βόλο, στέλεχος του ΕΑΜ, αναμίχθηκε σε θέματα αυτοδιοίκησης στις ελεύθερες περιοχές, ενώ η διάσωση της κοινότητας Βόλου υπήρξε και δικό του έργο. Ο τραπεζικός Ελιέζερ (Λάζαρος) Αζαριά από τη Βέροια έγινε υπεύθυνος της «Επιμελητείας του Αντάρτη (ΕΤΑ)» Θεσσαλίας και μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), της «Κυβέρνησης του Βουνού» που σχημάτισε το ΕΑΜ.
Μετά την κατάρρευση των Ιταλών, πολλοί από τους φυγάδες των πόλεων πλαισίωσαν την ΕΠΟΝ και την Ι Μεραρχία Θεσσαλίας του ΕΛΑΣ: Από τα Τρίκαλα οι Αλβέρτος και Βενιαμίν Νεγρίν, ο Σόλων Λεβή, ο Ηλίας και η Λουίζα Φελούς. Από τη Λάρισα ο ανθυπολοχαγός, Σαμουήλ Ασκεναζί που αναδείχθηκε σε διοικητή λόχου, ο Εσδράς Μωυσής, κορυφαίο στέλεχος της ΕΠΟΝ Μαγνησίας, ο Ραφαήλ Φιλοσώφ, κι ο Ιακώβ Φελούς. Μαζί με τους Λαρισαίους Ισαάκ και Αλβέρτο Λαζάρ, στο 5ο Σύνταγμα Τρικάλων, διακρίθηκαν τα αδέλφια Μορδοχάι και Αλβέρτος Σάλεμ από την Θεσσαλονίκη. Ατρόμητος στις μάχες, ο Βενιαμίν Νεγρίν («Βάιος») του 1/38 Συντάγματος, τραυματίστηκε βαριά σε μια νυχτερινή επίθεση στο Παλιομονάστηρο Τρικάλων (13 Απριλίου 1944). Πέθανε το 1945 από τα τραύματά του. Πρώτος νεκρός ήταν ο Ιακώβ Μπεράχα από τα Τρίκαλα που σκοτώθηκε στις 7 Νοεμβρίου 1943 στη Μάχη της Μεσοχώρας.
Δεκάδες Βολιώτες πλαισίωσαν το 54ο Σύνταγμα που ανέπτυξε έντονη πολεμική δράση στην ανατολική Θεσσαλία: Ηλίας Κονές, Αλβέρτος Αμών, Πέπος Σιακκής, Ζακίνος Μιζάν, Χαίμ Μιζραχής, Ζαχαρίας Τορόν, τα αδέλφια Σαλβατώρ, Άννα, Ραχήλ, Ροζίτα και Χαίμ Κοέν, Ραφαήλ Φρεζής, Αβραάμ Οβαδίας, Μωυσής Μόρδος, Μανώλης Φαραντζής, Μωϋσής Ιεσουλάς, Ζάχος Λεβής, Ηλίας Καπέτας και άλλοι. Ως νοσοκόμες του Συντάγματος, διακρίθηκαν η Άννα Κοέν και η Έλλη Σιακκή. Στους ήρωες ανήκαν ο Σάββας Ιακώβου (52ο Σύνταγμα) που σκοτώθηκε στις 17 Απριλίου 1944 στη Ρεντίνα Αγράφων και ο 18χρονος Λέων Σιακκής του ΙΙΙ/54 Τάγματος που έπεσε στη Μάχη του Καραλάρ (Ελευθέριο) Λάρισας (29 Ιουνίου 1944). Στη Θεσσαλία, περισσότερο από κάθε άλλη περιοχή, οι τύχες των Εβραίων ζυμώθηκαν με τους ηρωισμούς της Αντίστασης. Μια εμπειρία που ακύρωσε γι αυτούς τη φρίκη του Ολοκαυτώματος.
Δείτε την Ψηφιακή Παρουσίαση
